Gemeenten hebben in toenemende mate te maken met Europese wet- en regelgeving. Zoals wetgeving over energie-efficiëntie van gebouwen, tijdelijke bescherming van vluchtelingen uit Oekraïne en de toegankelijkheid van digitale overheidsdienstverlening. Tegelijkertijd biedt het Europese speelveld een hoop kansen om eigen opgaven het hoofd te bieden.
Het Europeaniseringsonderzoek onder Nederlandse gemeenten en provincies door Universiteit Utrecht geeft een goed beeld van de gevolgen en kansen. Denk aan profilering van de organisatie, kennisdeling via Europese netwerken en deelname aan subsidieprogramma’s en belangenbehartiging.
Goed in kunnen spelen op deze kansen en uitdagingen vergt een bewustzijn binnen de organisatie wat er in de Europese Unie te halen en vooral ook te brengen valt. Maar waar begin je als het doel een Europabewuste en -bekwame organisatie is?
Toolbox
Het afgelopen jaar draaide de Haagse Hogeschool met de provincie Zuid-Holland en de steden Den Haag, Dordrecht, Leiden en Rotterdam een ‘community of practice’ (een groep mensen uit verschillende werkvelden, achtergronden en gezichtspunten met een gezamenlijk belang die praktijkgericht samenwerken – red). Die community of practice ging over hoe organisaties hun EU-bewustzijn kunnen vergroten. De resultaten van dit project zijn gebundeld in een toolbox voor een Europabewuste organisatie.
13 tips
Met 13 tips helpt de toolbox de eenzame EU-professional het Europabewustzijn in de gemeente te vergroten. Maar hoe pas je tips als ‘zorg voor bestuurlijk commitment’ nou goed toe in de organisatie? De theory of change kan helpen bij het vertalen van een ideaalbeeld (een EU-bekwame organisatie) naar concrete actiepunten voor het realiseren van je doel. Daarvoor gebruiken we het kader dat Impactwijzer.nl ontwikkelde.
Innovatiekansen
Te beginnen bij de (mogelijke) maatschappelijke droom van de EU-professional bij de gemeente. De gemeente weet uitstekend gebruik te maken van de innovatiekansen die Europese integratie biedt:
- De gemeenteambtenaren spreken regelmatig collega’s uit andere gemeenten om goed op de hoogte te blijven van Europese beleidsontwikkelingen die van invloed zullen zijn op de lokale opgaven binnen hun domein. En om hun belangen in Brussel en Den Haag te behartigen.
- Door deelname aan enkele netwerken die aansluiten bij de prioriteiten van de gemeente, wordt er actief geleerd van de best practices uit andere Europese steden.
- Er wordt met regionale partners gesproken over aankomende calls voor Europese projecten waarvoor, na een adequaat afwegingskader te gebruiken, tijd en middelen worden vrijgemaakt.
- Europese subsidies worden gehonoreerd die aansluiten bij de lokale opgaven.
Maar hoe vertalen we deze visie naar praktische activiteiten? In deel 2 van dit blog gaan we in op de uitwerking van deze ‘droom’ naar concrete stappen.
Maartje van Stiphout is Junior onderzoeker Lectoraat European Impact, Haagse Hogeschool. Dr. Tibor Hargitai is Docent European Studies en onderzoeker Lectoraat European Impact, Haagse Hogeschool.
Beste Jolanda,
Een heel terecht punt! De Europese ambitie moet voor een hoop gemeenten op de korte tot middellange termijn misschien ook heel bescheiden zijn. Hopelijk wordt deel 2 van het opiniestuk gauw gepubliceerd. Daar gaan we in op concrete stappen, ook voor een bescheiden ambitie. Sta ook altijd open voor een gesprek om nog beter te begrijpen waar de knelpunten liggen: t.a.j.hargitai@hhs.nl
Dit zijn allemaal logische stappen, maar het knelpunt zit al hiervoor: gemeenten zijn op dit moment vooral aan het overleven en volop met de waan van de dag waardoor er weinig ruimte, tijd en energie is om in Europa te investeren. Het is het verhaal van het kip of het ei. Alleen met meer rust in gemeenteland, kan er weer meer oog zijn voor lange termijn ontwikkelingen.